Թափանցիկություն

ՀՀ Սահմանադրությունն ամրագրում է քաղաքացիների տեղեկատվության ազատության իրավունքը։ Սահմանադրության 42-րդ հոդվածում մասնավորապես նշված է. «Յուրաքանչյուր ոք ունի իր կարծիքն ազատ արտահայտելու իրավունք։ Այս իրավունքը ներառում է սեփական կարծիք ունենալու, ինչպես նաև առանց պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների միջամտության և անկախ պետական սահմաններից` տեղեկատվության որևէ միջոցով տեղեկություններ ու գաղափարներ փնտրելու, ստանալու և տարածելու ազատությունը» ։

«Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքը սահմանում է տեղեկատվություն կրողի պարտականությունները, ինչպես նաև տեղեկատվության ստացման կարգը, ձևը և պայմանները։ Պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, պետական հիմնարկների և պետության կողմից ֆինանսավորվող կազմակերպությունների մշակած կամ փոխանցած տեղեկատվության, այդ թվում՝ պետական մարմիններին էլեկտրոնային եղանակով ուղարկված տեղեկատվության հարցումների գրանցման, դասակարգման և պահպանման կարգը կառավարությունն ընդունել է 2015 թվականին։ Տեղեկատվությունը դիմողին պետք է տրամադրվի 5-օրյա ժամկետում։ Եթե գրավոր հարցումում նշված տեղեկությունները տրամադրելու համար լրացուցիչ աշխատանք է պահանջվում, ապա այն հայտատուին տրամադրվում է դիմումն ստանալուց հետո 30 օրվա ընթացքում։ Այդ դեպքում հայտատուն գրավոր տեղեկացվում է՝ հայտատուից հարցումն ստանալուց հետո 5-օրյա ժամկետում։

«Զանգվածային լրատվամիջոցների մասին» ՀՀ օրենքը լրագրողներին օժտում է ԶԼՄ կազմակերպություններում առանց անհիմն սահմանափակումների գործելու հիմնարար իրավունքներով։ Այն վերահաստատում է տեղեկատվություն փնտրելու, ստանալու և տարածելու սահմանադրական իրավունքը։ Օրենքով արգելվում են գրաքննությունը, «լրագրողի օրինական մասնագիտական գործողություններին» միջամտությունը և առանց դատարանի թույլտվության ծանր հանցագործություններին վերաբերող տեղեկատվության աղբյուրների բացահայտումը։ «Իրավաբանական անձանց, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների և անհատ ձեռնարկատերերի պետական հաշվառման մասին» օրենքում կատարված փոփոխությունները 2020 թ.-ի մարտի 6-ից հնարավորություն են ընձեռել ԶԼՄ-ներին առանց պետական տուրք վճարելու տեղեկատվություն ստանալու ընկերությունների միասնական պետական ռեգիստրից։

Օրենսդրությունը նաև սահմանում է տեղեկատվության ազատության որոշ սահմանափակումներ։ Տեղեկատվությունը չի կարող տրամադրվել, եթե այն։

Միևնույն ժամանակ տեղեկության տրամադրումը չի կարող մերժվել, եթե դա վերաբերում է քաղաքացիների անվտանգությանը և առողջությանը սպառնացող արտակարգ դեպքերին, ինչպես նաև բնական աղետներին և դրանց հետևանքներին, ներկայացնում է Հայաստանի Հանրապետության տնտեսության ընդհանուր վիճակը, ինչպես նաև բնության և շրջակա միջավայրի պաշտպանության, առողջապահության, կրթության, գյուղատնտեսության, առևտրի, մշակույթի բնագավառում տիրող իրական վիճակը, նաև այն դեպքում, եթե չտրամադրելը բացասական ազդեցություն կունենա Հայատանի Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, գիտատեխնիկական և հոգևոր-մշակութային զարգացման պետական ծրագրերի իրականացման վրա։ Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի զեկույցի համաձայն՝ 2018 թվականին գրանցվել է տեղեկատվություն ստանալու և տարածելու իրավունքի խախտման 98 դեպք, իսկ 2019 թվականին՝ 108 դեպք։

Օրենքը նախատեսում է նաև կառավարության կողմից տեղեկատվության հրապարակում՝ բոլոր պետական գերատեսչությունները, մարզպետարանները և խոշոր համայնքներն պարտավոր են ունենալ իրենց պաշտոնական կայքէջերը, որտեղ պետք է հրապարակեն են տեղեկատվություն իրենց գործունեության մասին և ունենան հետադարձ կապի տարբերակներ։ Միևնույն ժամանակ, պետական գերատեսչությունները և մասնավորապես քաղաքապետարանները չեն հրապարակում օրենքով սահմանված բավարար տեղեկատվություն, ինչը հատկապես տեսանելի էր 2020 թվականին։ Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոնի (ԻԱԿ) ուսումնասիրությունների համաձայն՝ կառավարության կողմից պատշաճ կերպով չեն պահպանվել տղեկատվության ակտիվ բացահայտման կանոնները, հատկապես արտակարգ դրության սկզբնական շրջանում։ Բացի այդ, կառավարությունը գործարկել է ֆեյսբուքյան էջ և վեբ կայք՝ հանրությանը համաճարակի խնդիրների վերաբերյալ տեղեկացնելու համար, սակայն որոշ դեպքերում դրանցում պարունակվող տեղեկությունները միմյանց հետ չեն համընկել։

Հայաստանի «Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոն»-ը հանրային ծառայողների համար հրապարակել է «Ինչպես կիրառել «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքը» ուղեցույցը։ Ըստ դրա՝ բոլորը, անկախ քաղաքացիությունից, ունեն տեղեկատվություն ստանալու և տարածելու իրավունք։ Տեղեկատվության տրամադրման համար պատասխանատու են բոլոր պետական հաստատությունները՝ ցանկացած տեղական ինքնակառավարման մարմին, ցանկացած պետական հիմնարկ, պետական բյուջեից ֆինանսավորվող կազմակերպություն և բոլոր նշված հաստատությունների պաշտոնական ներկայացուցիչները։

Ավելին, ուղեցույցը օգնում է հասկանալու տեղեկատվության հասանելիության աստիճանն ու պետական կառույցների՝ տեղեկատվություն տրամադրելու պատասխանատվությունը, ինչպես նաև այն դեպքերը, երբ մերժվում են տեղեկատվություն ստանալու մասին հարցումները։

2019 թվականին Հայաստանի «Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոն»-ը լրագրողների համար հրատարակեց «Փաստերի ստուգումը և լրագրողների տեղեկություն ստանալու իրավունքը» ձեռնարկը։ Դրանում ներկայացված են փաստերի ստուգման առցանց արդյունավետ բոլոր գործիքները, որոնք արդիական են և դյուրին, ինչպես նաև տեղեկատվության ազատությանն առնչվող օգտակար և կիրառելի նյութեր։ Այն կարող է օգնել լրագրողներին, խմբագիրներին, ուսանողներին, դասախոսներին և ինտերնետ օգտատերերին լայնորեն որոնելու, ճշտելու տեղեկատվության, պատկերների և տեսանյութերի իսկությունը, օգտագործելու արբանյակային տվյալներ և դառնալու ավելի բանիմաց և մեդիագրագետ։

2019-2020 թվականների ընթացքում իրականացվել են մի շարք իրավական բարեփոխումներ՝ ապահովելու իրական սեփականատիրության օրենսդրության թափանցիկությունը, ինչի արդյունքում Հայաստանում օգտակար հանածոների արդյունահանման նպատակով ընդերքի երկրաբանական ուսումնասիրության թույլտվություն ունեցող ընկերությունները 2020 թվականի փետրվարի 20-ից պարտավոր են ներկայացնել հայտարարագրեր իրենց իրական սեփականատերերի մասին։ Ընկերության անանունությանը վերջ դնելը թափանցիկության ապահովման և կոռուպցիայի դեմ պայքարի գրավականն է։ 2020 թվականի երկրորդ կեսից Համաշխարհային բանկի աջակցությամբ իրականացվել է իրական սեփականատերերի էլեկտրոնային ռեգիստրի ստեղծումը։ Հարթակը ինտեգրվել է իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրին։ Իրական սեփականատերերի բացահայտման կանոնակարգը սահմանող ՀՀ օրենքներն ընդունվել են 2021 թվականի հունիսի 3-ին և ուժի մեջ են մտել 2021 թվականի սեպտեմբերի 1-ից։ Համաձայն ԱՃԹՆ-ի ստանդարտի՝ սեփականատերերի ինքնությունը հաստատող տեղեկատվությունը, բացի նշված անձանց անուններից, քաղաքացիությունից և բնակության երկրից, պետք է ներառի նաև ծննդյան ամսաթիվը, ազգային նույնականացման համարը, բնակության հասցեն, քաղաքական ազդեցությունը և այլն։ Իրական սեփականատերերի հայտարարագրերը ներկայացվում են էլեկտրոնային եղանակով և հրապարակվում ՀՀ ԱՆ իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրի գործակալության կայքում (www.e-register.am)։

Բաց տվյալների տեղադրման պահանջ սահմանող օրենսդրություն չկա, թեև տարբեր ոլորտներում կոնկրետ տվյալների հրապարակման պահանջները կարող են բաց ձևաչափով հրապարակում ենթադրել։ Դա վերաբերում է բյուջեներին, ընտրությունների արդյունքներին և այլ նման հրապարակումներին, որոնք, որպես կանոն, տեղադրված են excel-ի վրա հիմնված ձևաչափերով, ինչպես նաև pdf կամ նմանատիպ ձևաչափերով հասանելի քրեական գործերի վիճակագրությանը, գույքի և եկամուտների հայտարարագրերին և այլն։

«Բյուջետային համակարգի մասին» օրենքի համաձայն՝ բյուջեի ձևավորման և հաստատման գործընթացը պետք է բաց լինի։ Օրենքում նշվում է, որ պետական բյուջեի մասին օրենքի նախագիծը Ազգային ժողով ներկայացնելուց հետո կառավարությունը եռօրյա ժամկետում հրապարակում է բյուջեն, բացառությամբ պետական գաղտնիք պարունակող հարցերի։

Օրենքը պահանջում է, որ տեղական ինքնակառավարման մարմինները նախագիծը համայնքի ավագանուն ներկայացնելուց հետո եռօրյա ժամկետում հրապարակեն համայնքների բյուջեների նախագծերը տեղական մամուլում։ «Տեղական ինքնակառավարման մասին» օրենքը բոլոր համայնքներից պահանջում է ունենալ կայք և բյուջեն և դրա հաշվետվությունները հրապարակել կայքում։

Համաձայն «Դատախազության մասին» օրենքի՝ Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազությունը յուրաքանչյուր տարի ՀՀ գլխավոր դատախազության կայքում հրապարակում է հանցագործությունների քննության վերաբերյալ հաշվետվություն։ Զեկույցը տեղեկատվություն է պարունակում նախորդ տարվա ընթացքում կատարված հանցագործությունների հետաքննության արդյունքների, դրա վիճակագրության, համեմատական վերլուծության և եզրակացությունների մասին։ Ինչ վերաբերում է կոռուպցիոն հանցագործությունների քննության արդյունքների վերաբերյալ տեղեկատվությանը, ապա դրա վիճակագրական տվյալները, համեմատական վերլուծությունը և եզրակացությունները ներկայացված են առանձին։

2014 թ.-ի հոկտեմբերին «Թվային իրավունքներ» ՀԿ-ն «Բաց հասարակություն» հիմնադրամի աջակցությամբ հրապարակել է Անձնական տվյալների պաշտպանության քաղաքականության ուղեցույց։ Այն տրամադրում է գործնական տեղեկատվություն անձնական տվյալների պաշտպանության ազգային և միջազգային գործելակերպերի և քաղաքականությունների վերաբերյալ՝ հղում կատարելով ազգային և միջազգային գործիքակազմերի։ Ավելին, հրապարակումը ներառում է նաև մի շարք եվրոպական նախատիպեր և գործնական առաջարկություններ հայաստանյան իրավիճակի համար։

2017 թ․-ին ՀՀ արդարադատության նախարարության անձնական տվյալների պաշտպանության գործակալությունը մշակել է «Երեխաների անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» ուղեցույց։ Դրա նպատակն է ապահովել անձնական տվյալների պաշտպանության վերաբերյալ օրենսդրության միասնական մեկնաբանումը, իրազեկել երեխաներին, ծնողներին ու տվյալներ մշակողներին իրենց իրավունքների և պարտականությունների մասին ու բարձրացնել երեխաների անձնական տվյալների պաշտպանության մակարդակը։ Ուղեցույցում ներկայացված են երեխաների անձնական տվյալների պաշտպանության սկզբունքները, ոլորտում երեխաների իրավունքները և տվյալներ մշակողների պարտականությունները, ուսումնական հաստատություններում, համացանցում և զանգվածային լրատվության միջոցներով անձնական տվյալների մշակման առանձնահատկությունները և երեխաների անձնական տվյալների պաշտպանության իրավունքի խախտման համար նախատեսված պատասխանատվությունը։

Պետական ​​գնումները կարող են իրականացվել ինչպես էլեկտրոնային, այնպես էլ թղթային եղանակով։ Գնումների համակարգը հիմնականում կարգավորվում է 2016 թվականի դեկտեմբերի 16-ին ընդունված «Գնումների մասին» ՀՀ օրենքով (ուժի մեջ է մտել 2017 թվականի ապրիլի 25-ին), որն ունի նաև առանձին հոդված, որը սահմանում է, թե ինչ փաստաթղթեր են պահանջվում գնման ընթացակարգի վերաբերյալ տեղեկատվության, հայտատուներից պահանջվող տվյալների վավերականության և էլեկտրոնային գնումների կանոնների գրանցումն ու պահպանումն ապահովելու համար։ Հայաստանի օրենսդրությունը նախատեսում է գնումների չորս եղանակ. «էլեկտրոնային աճուրդ», «մրցույթ», «գների գնանշում», «մեկ աղբյուրից գնումներ»։ Մրցույթը գնումների նախընտրելի եղանակն է, մինչդեռ գնումների այլ եղանակները կարող են կիրառվել միայն օրենքով նախատեսված դեպքերում։

Հանրային գնումների հայկական էլեկտրոնային ARMEPS համակարգը (Armenian Electronic Procurement System) ստեղծվել է 2012 թվականին։ Այն նպատակաուղղված է նվազագույնի հասցնել շահերի բախման ռիսկերը՝ ավելի լավ վերահսկողություն իրականացնելով հանրային գնումների ընթացակարգերի պահպանման, էլեկտրոնային գնումների համակարգի օգտագործման արդյունավետության և թափանցիկության բարձրացման և հանրային գնումներում մրցակցության ուժեղացման համար։

Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության հետ մեկտեղ, Հայաստանում հանրային գնումների օրենսդրության ոլորտում հիմնական օրենսդրական ակտերն են «Գնումների մասին» օրենքը (ընդունվել է 2016 թվականի դեկտեմբերի 16-ին), Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգիրքը և այլ իրավական ակտերը։ «Գնումների մասին» ՀՀ օրենքը սահմանում է հանրային գնումների իրականացման ընդհանուր իրավական, կազմակերպչական և տնտեսական սկզբունքները։

Հայաստանի հանրային գնումների օրենսդրությունը ներառում է նաև ենթաօրենսդրական ակտեր, մասնավորապես «Գնումների գործընթացի կազմակերպման կարգը հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2011 թվականի փետրվարի 10-ի N 168-Ն որոշումն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» ՀՀ կառավարության 4 մայիսի 2017 թվականի N 526-Ն որոշումը (հանրային գնումների մասին հիմնական ենթաօրենսդրական ակտ), «Էլեկտրոնային ձևով գնումների կատարման կարգը հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2013 թվականի դեկտեմբերի 5-ի N 1370-Ն որոշումն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» ՀՀ կառավարության 2017 թվականի ապրիլի 6-ի N 386 -Ն որոշումը, «Էլեկտրոնային ձևով իրականացվող գնումների կատարման ուղեցույցը հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարի 2014 թվականի հունվարի 10-ի թիվ 7-Ա հրամանն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» ՀՀ ֆինանսների նախարարի 17.05.2017 թ. թիվ 219-Ա հրաման, և այլ։

Հայաստանում պետական հաստատությունների աուդիտն իրագործում է Վերահսկիչ պալատը: Վերահսկիչ պալատի առաքելությունն է որակյալ արտաքին պետական վերահսկողություն իրականացնելը, որի նպատակն է կանխել պետական միջոցների և գույքի կառավարման ոլորտներում տեղի ունեցող խախտումները՝ այդպիսով բարելավելով արդյունավետության մակարդակը:

Հայաստանի Սահմանադրության համաձայն` Հաշվեքննիչ պալատը «անկախ պետական մարմին է, որը հանրային ֆինանսների և սեփականության ոլորտում հաշվեքննություն է իրականացնում պետական բյուջեի և համայնքային բյուջեների միջոցների, ստացած փոխառությունների ու վարկերի, պետական և համայնքային սեփականության օգտագործման օրինականության և արդյունավետության նկատմամբ։ Հաշվեքննիչ պալատն իրավաբանական անձանց մոտ ստուգումներ կատարելու իրավունք ունի միայն օրենքով սահմանված դեպքերում» ։

Հաշվեքննիչ պալատի մասին օրենքով սահմանվում է, որ Հաշվեքննիչ պալատը արտաքին պետական աուդիտ իրականացնող անկախ պետական մարմին է։ Հաշվեքննիչ պալատի նպատակն է հանրությանը և Ազգային ժողովին ժամանակին, մասնագիտական և անաչառ տեղեկատվություն տրամադրել պետական ֆինանսների, պետական միջոցների, պետական բյուջեների, վարկերի, փոխառությունների, ինչպես նաև պետական գույքի օգտագործման օրինականության և արդյունավետության վերաբերյալ։

Հայաստանը Աուդիտի բարձրագույն մարմինների անկախ միջազգային կազմակերպության (INTOSAI) անդամ է 1998 թվականից։ Հայաստանի վերահսկիչ պալատը առաջնորդվում է INTOSAI-ի Աուդիտի բարձրագույն մարմինների միջազգային ստանդարտներով (ISSAI), ինչպիսիք են Հաշվապահական բարձրագույն մարմինների միջազգային ստանդարտները, ներառյալ Էթիկայի կանոնները (ISSAI 130), Աուդիտի բարձրագույն հաստատությունների որակի վերահսկումը (ISSAI 140), Հանրային հատվածի աուդիտի հիմնական սկզբունքները (ISSAI 100), Ֆինանսական աուդիտի հիմնական սկզբունքները (ISSAI 200), Կատարողականի աուդիտի սկզբունքները (ISSAI 300), Համապատասխանության աուդիտի հիմնական սկզբունքները (ISSAI 400) և այլն։ Այս ստանդարտները հասանելի են նաև Հայաստանի Հանրապետության Հաշվեքննիչ պալատի պաշտոնական կայքում։

Հայաստանի Սահմանադրությունը սահմանում է, որ կուսակցությունները պարտավոր են հրապարակել տարեկան հաշվետվություններ իրենց ֆինանսավորման աղբյուրների, ծախսերի, ինչպես նաև գույքի վերաբերյալ։ Այս դրույթն ավելի մանրամասն շարադրված է 27-րդ հոդվածում, որը սահմանում է, որ կուսակցությունը պարտավոր է զանգվածային լրատվության միջոցներով հրապարակել իր ֆինանսավորման աղբյուրների, ծախսերի և գույքի մասին հաշվետվությունը, ինչպես նաև հաշվետվության վերաբերյալ աուդիտորի եզրակացությունը օրենքով նախատեսված դեպքերում, և տեղադրել այն www.azdarar.am. կայքում։ Այնուհետ կուսակցությունը պարտավոր է դրա հրապարակման ապացույցները ներկայացնել Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովին։ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի պահանջով կուսակցությունը պարտավոր է ներկայացնել հաշվետվության ստուգման համար անհրաժեշտ տեղեկատվություն, փաստաթղթեր, այդ թվում՝ բանկային գաղտնիք կազմող, արժեթղթերով գործարքների մասին, ապահովագրական գաղտնիք կազմող տեղեկություններ, ինչպես նաև վարկային տեղեկատվություն։ Մինչև 2020 թվականի դեկտեմբերին «Կուսակցությունների մասին» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ կատարելը, կուսակցությունները պարտավոր էին զեկուցել Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի վերահսկողական ծառայություն։

Կուսակցությունների ընդհանուր և ընթացիկ ֆինանսավորումը կարգավորվում է նաև «Կուսակցությունների մասին» սահմանադրական օրենքով։ Օրենքի 23-րդ հոդվածի համաձայն՝ կուսակցության գույքը գոյանում է հետևյալ աղբյուրներից.

Օրենքը սահմանում է նվիրատվությունների սահմանները, ընդունելի աղբյուրները, կուսակցությունների համար արգելված նվիրատվությունները։ Օրենքի 24-րդ հոդվածի համաձայն՝ կուսակցություններն իրավունք ունեն գույքի, այդ թվում` դրամական միջոցների, ներառյալ` վարկերի, փոխառությունների, երրորդ անձանց կողմից կուսակցության պարտքի մարման տեսքով նվիրատվություններ ստանալու ֆիզիկական անձանցից կուսակցության օգտին այլ գործունեության տեսքով։ Անշարժ գույքի մասով նախատեսված են հատուկ կարգավորումներ և սահմանաչափեր։ Մասնավորապես, մեկ անձի կողմից անշարժ գույքի նվիրատվությունը չի կարող գերազանցել նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրհազարաապատիկը (200 000 000 ՀՀ դրամ) ։

Նախընտրական շրջանում կուսակցությունների ֆինանսավորումը կարգավորվում է «Ընտրական օրենսգրքի մասին» ՀՀ սահմանադրական օրենքով։ «Ընտրական օրենսգրքի մասին» սահմանադրական օրենքի 8-րդ հոդվածի համաձայն՝ ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունների ընտրական ցուցակների գրանցման համար սույն օրենսգրքով սահմանված ժամկետի ավարտից հետո` 5 օրվա ընթացքում, ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունները (կուսակցությունների դաշինքները) Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով են ներկայացնում կուսակցության (կուսակցությունների դաշինքում ընդգրկված կուսակցությունների) գույքի և եկամուտների մասին հայտարարագիր։ Հայտարարագրում նշվում են սույն օրենսգրքով սահմանված գրանցման համար փաստաթղթերի ներկայացման ամսվա 1-ի դրությամբ գույքի կազմը, ինչպես նաև գրանցման փաստաթղթերի ներկայացման ժամկետի ամսվան նախորդող 12 օրացուցային ամիսների ընթացքում ստացված եկամուտները։

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2017 թվականի ապրիլի 20-ի 403-Ն որոշմամբ սահմանվել է կուսակցության ֆինանսավորման աղբյուրների և ծախսերի հրապարակման կարգը, ինչպես նաև գույքի հաշվետվությունը հրապարակելու, ներկայացնելու կարգը և հաշվետվության ձևը. Հարկ է նշել, որ 2020 թվականի դեկտեմբերի 29-ին «Կուսակցությունների մասին» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ են կատարվել։ «Կուսակցությունների մասին» սահմանադրական օրենքի փոփոխված 27-րդ հոդվածում ասվում է, որ վերոնշյալ հաշվետվությունները կուսակցությունները ներկայացնում են ԿԿՀ-ին։ Ըստ այդմ, օրենքը սահմանում է, որ նշված հաշվետվության ձևը և լրացման կարգը սահմանում է հանձնաժողովը։ Օրենքի անցումային դրույթները նախատեսում են, որ կուսակցությունները 2021 թվականի իրենց տարեկան հաշվետվությունները ներկայացնեն արդեն փոփոխված հերթականությամբ։ Հետևաբար անհրաժեշտություն առաջացավ ուժը կորցրած ճանաչել կառավարության կողմից ընդունված հաշվետվության հրապարակման մասին 2017 թվականի ապրիլի 20-ի N 403-Ն որոշումը՝ որոշմամբ կարգավորվող իրավական դրույթները կառավարության իրավասությունից դուրս լինելու պատճառով։